dr hab. Iwona Puchalska

Adiunkt w Katedrze Komparatystyki Literackiej Wydziału Polonistyki UJ. Studiowała filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz, w ramach stypendium TEMPRA, literaturę porównawczą i socjologię na Uniwersytecie Stendhala w Grenoble. W latach 2001-2004 pracowała jako lektor języka polskiego w UFR Langues, Littératures et Civilisations Etrangères na Uniwersytecie Stendhala w Grenoble. Zajmuje się operą i teatrem muzycznym, problemami adaptacji, zjawiskiem improwizacji literackiej oraz uwarunkowaniami recepcji utworów muzycznych i literackich.

*

Assistant Professor in the Department of Comparative Studies at the Faculty of Polish Studies of the Jagiellonian University, where she conducts classes on world literature and comparative literature. She studied Polish Philology at the Jagiellonian University and comparative literature at the Stendhal University (Grenoble III). Between 2001 and 2004, she worked as a Polish language teacher at the Langues, Littératures et Civilisations Etrangères Training and Research Unit at the Stendhal University in Grenoble. Her areas of interest include the opera and musical theatre, the problems of adaptation, the phenomenon of literary improvisation and the circumstances around the reception of musical and literary works from the 19th to the 21st century. She is the author of such books as: “Sztuka adaptacji. Literatura romantyczna w operze dziewiętnastowiecznej” [The art of adaptation. Romantic literature in nineteenth century opera], “Improwizacja poetycka w kulturze polskiej XIX wieku na tle europejskim” [Poetic improvisation in 19th century Polish culture against the European backdrop] and “Muzyka w okolicznościach lirycznych. Zapisy słuchania muzyki w poezji polskiej XX i XXI wieku [Music in lyrical circumstances; records of listening to music in 20th and 21st century Polish poetry].

*

Professeur associée à la Chaire de Comparatistique littéraire de la Faculté de langue et des lettres polonaises de l’Université Jagellone de Cracovie, où elle enseigne la littérature générale et comparée. Elle a étudié la philologie polonaise à l’Université Jagellone et la littérature comparée à l’Université Stendhal (Grenoble III). De 2001 à 2004, elle a enseigné la langue polonaise à l’UFR Langues, Littératures et Civilisations Etrangères à l’Université Stendhal de Grenoble. Elle s’intéresse à l’opéra et au théâtre musical, aux problèmes de l’adaptation, au phénomène d’improvisation littéraire et aux conditions qui régissent la réception des œuvres musicales et littéraires des XIXe, XXe et XXIe siècles. Elle est notamment l’auteur des ouvrages suivants : « Sztuka adaptacji. Literatura romantyczna w operze dziewiętnastowiecznej » [L’art de l’adaptation. La littérature romantique dans l’opéra du XIXe siècle], « Improwizacja poetycka w kulturze polskiej XIX wieku na tle europejskim » [L’improvisation poétique dans la culture polonaise du XIXe siècle dans le contexte européen] et « Muzyka w okolicznościach lirycznych. Zapisy słuchania muzyki w poezji polskiej XX i XXI wieku »[La musique dans les circonstances lyriques ; enregistrements de l’écoute de la musique dans la poésie polonaise des XXe et XXIe siècles].

mail: iwona.puchalska@uj.edu.pl

Wybrana bibliografia:

Książki:

Muzyka w okolicznościach lirycznych. Zapisy słuchania muzyki w poezji polskiej XX i XXI wieku, Księgarnia Akademicka, Kraków 2017.

Improwizacja poetycka w kulturze polskiej XIX wieku na tle europejskim, Wydawnictwo UJ, Kraków, 2013.

Sztuka adaptacji. Literatura romantyczna w operze dziewiętnastowiecznej, Universitas, Kraków 2004.

Redakcja naukowa prac zbiorowych:

Olimp – ideał, doskonałość, absolut, red. M. Cieśla-Korytowska, I. Puchalska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2014

Literatura a malarstwo – malarstwo a literatura. Panorama polskich koncepcji badawczych XX w., wybór i red. G. Królikiewicz, O. Płaszczewska, I. Puchalska, M. Siwiec, Wydawnictwo UJ, Kraków 2009

Oblicza Narcyza: obecność autora w dziele, red. M. Cieśla-Korytowska, I. Puchalska, M. Siwiec, Wydawnictwo UJ, Kraków 2008

Publikacje w czasopismach naukowych:

Poeta „przed czymś nieznanym w samym sobie”, czyli Kazimierz Wierzyński słuchający muzyki, „Ruch Literacki” 2017, nr 4, s. 377-388.

Maszyny muzyczne, maszyny poetyczne. Urządzenia i nośniki fonograficzne w wierszach poetów polskich XX wieku, „Rocznik Komparatystyczny” 2016, nr 7, s. 159-176.

„Szlachetny złoczyńca” i „spółczesne wypadki”, czyli romantyzm i polityka w teatrze muzycznym XX wieku (wokół „Śmierci Klinghoffera” Johna Adamsa), „Wielogłos”, 2016, nr 4, s. 23-46.

Dźwiękowe medium, czyli o wątkach spirytystycznych w „poetyckiej muzykologii”, „Ruch Literacki”, 2016, z. 5, s. 579-589.

Kategoria porównania w krytyce literackiej, „Litteraria Copernicana”, 2015, nr 2: „Pożytki z porównania”, s. 43-58.

„Deus ex machina”, czyli o doświadczeniu fonografii w poezji Stanisława Barańczaka, „Ruch Literacki”, 2013, nr 4-5, s. 477-494.

Improwizacja w perspektywie korespondencji sztuk, czyli o romantycznych wierzeniach, „Wielogłos”, 2010 (wyd. 2011), nr 7-8, s. 119-132.

Jak czytano polski romantyzm – geneza Wielkiej Improwizacji, „Słupskie Prace Filologiczne”, 2010, nr 8: „Świat Tekstów, Rocznik Słupski”, s. 85-97.

„Majsterkowanie" Mozartem. „Dziadów” część III a „Don Giovanni”, „Wielogłos”, 2007, nr 1, s. 69-80.

Artykuły w książkach zbiorowych:

Improwizacja jako zapis porażki: Alphonse de Lamartine, Adam Mickiewicz, w: Loci (non) communes. Prace ofiarowane Profesor Marii Korytowskiej, red. O. Płaszczewska, M. Siwiec, Wydawnictwo UJ, Kraków 2017, s. 71-80

Prawo dźwięków, prawo do dźwięków. O uwarunkowaniach odbioru muzyki, w: Między dyskursami, sztukami, mediami. Komparatystyka jutra, red. E. Szczęsna, P. Kubiński, M. Leszczyński, Universitas, Kraków 2017, s. 207-218.

Fonografia jako źródło muzycznej (nie)pamięci, w: Mnemosyne. Pamięć jako źródło dzieła sztuki, red. M. Cieśla-Korytowska, J. Czernik, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2016, s. 405-417.

Wątki operowe jako element fabuł kryminalnych, w: Opera w kulturze, red. M. Sokalska, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2016, s. 101-117.

„The Turn of the Screw” - „zatopiona ceremonia niewinności”, w: Miraże identyfikacji. Libretto w operze XX i XXI wieku, red. A. Borkowska-Rychlewska, E. Nowicka, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2015, s. 157-176.

Pokusa (w) poezji. Tannhäuser w świetle dziewiętnastowiecznych rozważań nad naturą sztuki poetyckiej, w: Teatr muzyczny Verdiego i Wagnera. Konteksty literatury i kultury, red. R.D. Golianek, H. Winiszewska, Rhytmos, Poznań 2015, s. 23-35.

Tłumaczenie libretta jako element reżyserii operowej, w: Libretto i przekład, red. E. Nowicka, A. Borkowska-Rychlewska, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2015, s. 187-194.

Zabobon w polskiej twórczości operowej – od Bogusławskiego do Pendereckiego, w: Operowy kontrapunkt. Libretto w Europie Środkowej i Wschodniej, red. K. Lisiecka, B. Judkowiak, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2014, s. 135-149.

Miasto idealne – miasto jako ideał, w: Olimp – ideał, doskonałość, absolut, red. M. Cieśla-Korytowska, I. Puchalska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2014, s. 121-135.

Świat wartości w prozie Lilian Seymour-Tułasiewicz, w: Literatura polska obu Ameryk. Studia i szkice; seria pierwsza, red. B. Nowacka, B. Szałasta-Rogowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Polski Fundusz Wydawniczy w Kanadzie, Katowice – Toronto 2014, s. 507-518.

Realizacje operowe – między inscenizacją a adaptacją, w: „Biblioteka Postscriptum polonistycznego; Adaptacje I: Język – Literatura – Sztuka”, 2013, nr 3, s. 185-198.

„Kusy śpiew” i „czułość dosłuchu”, czyli o poezji w libretcie (teorie J.D. Minasowicza z dodaniem uwag o translacjach współczesnych), w: „Natchnienie poety i muzyka żenić się ze sobą powinny...” Studia i szkice o libretcie, red. E. Nowicka, A. Borkowska-Rychlewska, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2013, s. 123-133.

Historia i historie w „Dialogach karmelitanek” Francisa Poulenca, w: Opera wobec historii, red. R. D. Golianek, P. Urbański, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012 (wyd. 2013), s. 231-251.

„Oszalały Herakles”, czyli o bohaterstwie ekspiacyjnym w polskich narracjach dziewiętnastowiecznych (Adam Mickiewicz, Walery Łoziński, Henryk Sienkiewicz), w: Prace Herkulesa – człowiek wobec wyzwań, prób i przeciwności, red. M. Cieśla-Korytowska, O. Płaszczewska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2012, s. 279-293.

Krasiński i George Sand, w: Wokół Krasińskiego, red. M. Sokalska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2012, s. 23-44.

Kisielewski – Gałczyński. Liryka i prowokacja, w: Dysonanse. Twórczość Stefana Kisielewskiego (1911-1991), red. A. Hejmej, K. Hawryszków, K. Cudzich-Budniak, Wydawnictwo UJ, Kraków 2011 (wyd. 2012), s. 225-235.

Słowacki-improwizator, w: Poeta przez pryzma przepuszczony. Juliusz Słowacki w 200. rocznicę urodzin, red. E. Nowicka, M. Piotrowska, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2011, s. 11-27 (fragmenty artykułu zostały wykorzystane w książce Improwizacja poetycka w kulturze polskiej XIX wieku na tle europejskim).

Lektury komparatystyczne (na przykładzie wiersza J. M. Rymkiewicza), w: Komparatystyka dzisiaj, red. E. Kasperski, E. Szczęsna, tom II: Interpretacje, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2011, s. 248-260.

Spojrzenie, wizja, opowieść – „Lituania” Marii Konopnickiej, w: Czytanie Konopnickiej, red. O. Płaszczewska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2011, s. 97-108.

Poezja zatrzymana w podróży. O personifikacji sztuki poetyckiej w „Podróży do Reims” Rossiniego, w: Od literatury do opery i z powrotem. Studia nad estetyką teatru operowego, red. R.D. Golianek, P. Urbański, Wydawnictwo Mado, Toruń 2010, s. 29-46.

Przeciwieństwa i podwojenia w „Czarodziejskim flecie”, w: Persefona, czyli dwie strony rzeczywistości, red. M. Cieśla-Korytowska, M. Sokalska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2010, s. 437-446.

Inspiracja kreowana, czyli o walorach improwizacyjnych w poezji Słowackiego, w: Ja-poeta. Juliusz Słowacki, red. M. Cieśla-Korytowska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2010, s. 7-27.

„Analysis in partibus infidelium". O objaśnianiu struktury dzieła muzycznego studentom niemuzykom (współaut. R. Augustyn), w: Analiza dzieła muzycznego. Historia. Theoria. Praxis, red. A. Granat-Janki, Wydawnictwo Akademii Muzycznej we Wrocławiu, Wrocław 2010, s. 111-119.

Deotyma - „ja” improwizatorki, w: Oblicza Narcyza. Obecność autora w dziele, red. M. Cieśla-Korytowska, I. Puchalska, M. Siwiec, Wydawnictwo UJ, Kraków 2008, s. 191-208.

Muzyczne drogowskazy. O podróżach melomana (Stendhal) w: Dziedzictwo Odyseusza: podróż, obcość i tożsamość, identyfikacja, przestrzeń, red. M. Cieśla-Korytowska, O. Płaszczewska, Universitas, Kraków 2007, s. 157-168.

Mickiewicz i pani de Krüdener, w: Archipelag porównań. Szkice komparatystyczne,  red. M. Cieśla-Korytowska, Universitas, Kraków 2007, s. 167-186.

O pożytkach ilustracji literackiej („Maria” Antoniego Malczewskiego), w: Archipelag porównań. Szkice komparatystyczne, red. M. Cieśla-Korytowska, Universitas, Kraków 2007, s. 197-210.

Hasła w słownikach:

Improwizacja, w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764-1918. Terminy – pojęcia – zjawiska – przekroje, t. 1: A-M, red. J. Bachórz, G. Borkowska, T. Kostkiewiczowa, M. Rudkowska, M. Strzyżewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016.

80 haseł z zakresu romantyzmu polskiego i francuskiego, w: Słownik postaci literackich, red. M. Szulc, Pinnex, Kraków 2007-2008.

hasła: Adam Bahdaj, Krystyna Boglar, Lech Borski, Marian Brandys, Jerzy Broszkiewicz, Ernest Bryll, Jan Brzechwa, Adam Bunsch, Karol Bunsch, Jadwiga Chamiec, Joanna Chmielewska, Michał Choromański, Antoni Czajkowski, Michał Czajkowski, Paweł Czajkowski, w: Wielki Leksykon Pisarzy Polskich, tom I, red. J. Pieszczachowicz, Fogra, Kraków 2005.

Prace popularnonaukowe:

Romantyzm polski, rozdział w: Literatura polska. Sztuka, muzyka, teatr, nauka, tom 4: Romantyzm, red. M. Szulc, Pinnex, Kraków 2005, s. 5-110.

Przełom wieków we Francji, rozdział w: Historia literatury światowej, tom 6, red. M. Szulc, Pinnex, Kraków 2005, s. 5-60.

Literatura francuska – realizm i naturalizm, rozdział w: Historia literatury światowej, tom 4, red. M. Szulc, Pinnex, Kraków 2004, s. 5-60.

Literatura francuskiego romantyzmu, rozdział w: Historia literatury światowej, tom 4, red. M. Szulc, Pinnex, Kraków 2004, s. 137-190.